RAID Nedir?

RAID (Redundant Array of Independent Disks; Artıklıklı Bağımsız Diskler Dizisi), çok sayıda bağımsız sabit diskin (resimdeki sarı silindirler) büyük bir mantıksal dizi (kesikli çizgilerle gösterilen silindir) oluşturmak üzere bir araya getirilmesine verilen addır. Bu disk dizisindeki veriler için artıklık bilgisi de saklanır. Artıklık bilgisi doğrudan verilerden (eşlik) ve çeşitli veri bloklarına (RAID 4 veya RAID 5) dayalı olarak hesaplanan eşlik bilgisinden oluşur. RAID kullanıldığında, işletim sistemi (Windows*, NetWare* veya Unix), ayrı ayrı disklerle uğraşmak yerine tek bir mantıksal sürücü olarak gördüğü tüm disk dizisiyle aynı anda ilgilenir.

RAID dizilerinin başlıca amacı veri kullanılabilirliğini ve güvenliği artırmaktır. RAID, bir sabit disk arızası olduğunda sistemin kapalı kalmasını önler ama kullanıcı tarafından silinmiş veya hırsızlık ya da yangın gibi önemli bir olay nedeniyle zarar görmüş verileri kurtaramaz. Bu nedenle, bir RAID sistemi kurduktan sonra sisteminizi bu tür sorunlara karşı güvenceye almak için verilerinizi düzenli olarak yedeklemeniz gerekir.

Bir RAID çözümünü uygulamaya koymanın iki yolu vardır. Donanım tabanlı RAID denetleyicisi akıllı bir bileşendir ve tüm RAID bilgilerini kendi başına işleyebilir. Bu tür bir sistem kurarsanız, RAID dizisinin tüm denetim yükünü ana bilgisayar yerine RAID denetleyicisi üstlenir. Diğer yöntem, RAID sürücüsü ve basit bir ana bilgisayar adaptörü içeren bir RAID çözümü kullanmaktır. Bu tür sistemlerde sürücü işletim sistemi (örneğin, Windows* NT) ile tümleştirilir. Dolayısıyla RAID sisteminin performansı tümüyle ana bilgisayar CPU’sunun işlem yüküne bağlı olur ve disk arızasından sonra diziyi yeniden oluştururken sorunlarla karşılaşabilirsiniz.

Donanım tabanlı RAID denetleyicisi seçerken şu noktalara dikkat etmeniz gerekir: kurulum ve bakım kolaylığı, yönetim yazılımının özellikleri ve üreticinin RAID bileşenleri geliştirme konusundaki deneyimi. RAID denetleyicisinin en önemli RAID düzeylerini (0, 1, 4, 5, 10) desteklemesi, birden fazla kanal üzerinde ve farklı RAID düzeylerinde çalışan dizileri aynı anda işleyebilmesi gerekir.

RAID Düzeyleri – Sürücüler nasıl düzenlenir?

Her RAID düzeyi verileri dizideki sürücülere farklı bir biçimde dağıtır ve belirli durumlar için en iyi duruma getirilmiştir. Bu belgede günümüzde kullanılan en yaygın RAID düzeyleri ele alınmıştır.

RAID düzeyinizi saptama

RAID 0
Bu RAID düzeyinde, iki veya daha fazla sabit disk, kullanıcıdan gelen verileri (sarı silindirlerdeki ABCD…) yönetilebilir bloklara ayıracak biçimde birleştirilir. Bu bloklar RAID 0 dizisindeki farklı sürücülere şeritleme yöntemiyle dağıtılır. Sonuçta iki veya daha fazla sabit disk birleştirilir ve özellikle sıralı erişimde daha iyi bir okuma/yazma performansı elde edilebilir. Ancak RAID 0 dizisinde artıklık bilgileri saklanmaz. Başka bir deyişle, sabit disklerden biri başarısız olursa tüm veriler kaybolur. RAID düzeyinin adındaki 0, bu düzeyin artıklık içermediğini gösterir. Güvenliğin önemli olduğu sunucularda genellikle RAID 0 kullanılmamasının nedeni budur.

Avantajı: En yüksek aktarım hızını sunar
Dezavantajı: Artıklık olmadığından bir disk başarısız olursa tüm veriler kaybolur
Kullanım alanı: Genellikle geçici verileri saklamak ve yüksek G/Ç hızı elde etmek amacıyla iş istasyonlarında kullanılır

RAID 1
RAID 1 sistemlerinde aynı veriler iki sabit diskte saklanır (%100 artıklık). Disklerden biri başarısız olduğunda, diğer diskteki veriler sistemin performansını veya verilerin bütünlüğünü etkilemeden anında kullanıma sunulur. İki disk sürücüsü bir SCSI kanalı üzerinden birbirine yansıtıldığında buna "Disk Yansıtma" adı verilir. Disk sürücülerinin her biri farklı bir SCSI kanalına bağlıysa, buna "Disk Çoğaltma" adı verilir (ek güvenlik sağlar). RAID 1, veri güvenliği ve kullanılabilirliği için kolay ve son derece etkili bir çözümdür.

Avantajı: Yüksek kullanılabilirlik, bir disk başarısız olsa bile verileri içeren Mantıksal Sürücü kullanılabilir
Dezavantajı: 2 disk gerektirir ama yalnızca birinin depolama kapasitesi kullanılabilir
Kullanım alanı: Genellikle bir diskin kapasitesinin yeterli olduğu küçük sistemlerde ve önyükleme disklerinde kullanılır

RAID 4
RAID 4 büyük ölçüde RAID 0’a benzer. Veriler şeritleme yöntemiyle disk sürücülerine dağıtılır. Ek olarak, başka bir disk sürücüsünde (P1, P2, …) saklanan artıklık (eşlik) bilgileri RAID denetleyicisi aracılığıyla hesaplanır. Disklerden biri başarısız olsa bile tüm veriler kullanılabilir durumda olur. Eksik veriler, kullanılabilir durumdaki veriler ve eşlik bilgileri yardımıyla hesaplanır. RAID 1’den farklı olarak, artıklık için yalnızca bir disk sürücüsünün kapasitesi kullanılır. Örneğin, 5 disk sürücüsü içeren bir RAID 4 disk dizisinde, takılı disk sürücüsü kapasitesinin %80’i kullanıcı kapasitesi olarak kullanılır ve yalnızca %20’si artıklık için ayrılır. Sistemde çok sayıda küçük veri bloğu varsa eşlik diski iş üretimi açısından bir darboğaza neden olabilir. Büyük veri bloklarının kullanıldığı durumlarda ise RAID 4 önemli bir performans artışı sağlar.

Avantajı: Yüksek kullanılabilirlik, bir disk başarısız olsa bile verileri içeren Mantıksal Sürücü kullanılabilir
Avantajı: Disk kapasitesini çok iyi biçimde kullanmanızı sağlar (n diskten oluşan bir dizide veri depolaması için n-1 disk kullanılır)
Dezavantajı: Artıklık bilgisini hesaplamak gerektiğinden yazma performansı sınırlıdır
Kullanım alanı: Takılı kapasite ile kullanılabilir kapasite oranının çok iyi olması nedeniyle genellikle veri depolama amaçlı büyük sistemlerde kullanılır

RAID 5
RAID 5 disk dizilerindeki eşlik bilgileri, RAID 4 dizilerinden farklı olarak, tüm disk sürücülerine dağıtılır. RAID 5 disk dizisi daha dengeli bir iş üretimi elde etmenizi sağlar. Çoklu görev özelliğinin kullanıldığı ve çok sayıda kullanıcının çalıştığı ortamlarda yaygın olarak bulunan küçük veri blokları için bile çok iyi bir yanıt süresi sunar. RAID 5’in güvenlik düzeyi RAID 4’ünkiyle aynıdır: Disklerden biri başarısız olsa bile tüm veriler kullanılabilir durumda olur. Eksik veriler, kullanılabilir durumdaki veriler ve eşlik bilgileri yardımıyla yeniden hesaplanır.

Avantajı: Yüksek kullanılabilirlik, bir disk başarısız olsa bile verileri içeren Mantıksal Sürücü kullanılabilir
Avantajı: Disk kapasitesini çok iyi biçimde kullanmanızı sağlar (n diskten oluşan bir dizide veri depolaması için n-1 disk kullanılır)
Dezavantajı: Artıklık bilgisini hesaplamak gerektiğinden yazma performansı sınırlıdır
Kullanım alanı: Takılı kapasite ile kullanılabilir kapasite oranının çok iyi olması nedeniyle genellikle veri depolama amaçlı büyük sistemlerde kullanılır

RAID 10
RAID 10, RAID 0 (Performans) ile RAID 1’in (Veri Güvenliği) bileşimidir. RAID 4 ve RAID 5’ten farklı olarak, eşlik bilgilerinin hesaplanması gerekmez. RAID 10 disk dizileri iyi bir performans ve veri güvenliği sunar. RAID 0’da olduğu gibi, en iyi performans, sıralı yüklerde elde edilir. RAID 1’e benzer biçimde, takılı kapasitenin %50’si artıklık için harcanır.

Avantajı: Yüksek kullanılabilirlik, bir disk başarısız olsa bile verileri içeren Mantıksal Sürücü kullanılabilir
Avantajı: İyi bir yazma performansı
Dezavantajı: En az dört adet olmak üzere çift sayıda disk gerektirir ve bu kapasitenin yalnızca yarısı kullanılabilir
Kullanım alanı: Genellikle sıralı yazma performansının yüksek olması gereken ortamlarda kullanılır